ALBANESE
Tashmë kur gjithçka ka përfunduar dhe që do të finalizohet me inaugurimin më 6 qershor 2024, ora 17:00, kur përpjekjet rraskapitëse, debatet dhe diskutimet e tensionuara, kanë mbetur pas, kërkoj me përulësi leje, të ndaj me ju disa mendime dhe të qasem të sjell disa sqarime, për atë që ka nxitur një zemëratë publike, evidentuar kryesisht në mediat sociale.
E ndjej detyrim të jem përballë atyre, me shumë prej të cilëve njihem, bashkëndajmë mendime për artin dhe na dhemb çdo plagë e Shkodrës, siç na lumturon dhe na bën krenar gjithçfarë kësaj përkatësie të qytetarisë dhe kulturës, i jepet si një shpërblim, të asaj që është dhe asaj që do të mbetet, në kresht të lartësimit.
Pata privilegjin të jem i mikluar nga një dhuratë kaq e begatë, të jem kurator i skulpturës monumentale “The Albanian Key”, e cila është vendosur në hyrje të Shkodrës, siç nuk u gjenda i befasuar nga stuhia që u ngrit prej reagimit qytetar. Paraprakisht e kam informuar autorin e veprës, Alfred Mirashi – Milot për atë çfarë do të shoqërojë vendosjen e skulpturës, për papajtueshmërinë, mospranimin dhe keqkuptimin që do t’i rrethvijë kësaj kurajoje artistike, për të guxuar dhe besuar te arti novator, te risitë, te ajo që ka premisë të sjellë një mënyrë ndryshe të ndërtimit të marrëdhënieve dhe ofertës komunikuese, si me qytetarët e interesave periferike për artin, ashtu edhe për ata që janë artistë.
Jo vetëm kjo formë e komunikimit artistik që Milot rreket të formësojë përmes një ide-konceptim revolucionar, por çdo ngulm estetik në historinë e progresit shoqëror, është ndeshur me një qëndresë, shpesh të pakalueshme të opinionit publik. Kjo ka çuar deri te linçimi i artistëve dhe masakrimi i veprave, por shpirti krijues ishte ai që sfidoi mbi çdo turrë drushë e zjarr apokaliptik, fyerje dhe përdhosje, tortura dhe vrasje mizore, duke triumfuar. Historia e artit ka pafund beteja të tilla, të cilat vetëm sa e kanë përsosur artin dhe ftuar publikun në një bashkëjetesë të pakonkurreshme me shijen e rafinuar estetike dhe fuqinë e mahnitshme të së bukurës.
Tendenca e qëndrimit të publikut, kryesisht atij shkodran, ndaj “The Albanian Key”, kësaj vepre arti, fituese e Konkursit Ndrkombtar “Art në hapësirën Publike”, shpallur nga ministria e Kulturs, u përball me një stinë tejet të mbarsur rrebeshesh. Shpesh mendimi i atyre që u bën pjesë e këtij kuvendimi publik, degjeneron në sharje dhe fyerje të një larmie krijuese, e denjë për një debat publik me fokus artin. Dhe kjo është arsye për të reflektuar, duke ju kundërvënë kësaj situate me maturi, durim, tolerancë dhe mirëkuptim, sepse arti vjen të ndërtojë ura e jo të thellojë hendeqe.
Secili mund të kishte dhe të ketë të drejtë, në atë që tha dhe do të thotë, në lidhje me këtë skulpturë konceptuale, që artisti e ka huajtur nga fluturimi i shqiponjës (siç është e ilustruar në imazh), e cila gjithashtu në alegorinë e saj shprehëse bart një mesazh të fuqishëm siç është çelësi, një çelës që hap çdo derë dhe çel qiejt e së sotmes së çdo shpirti. Art për tempullin e artistëve. Art monumental për qytetin që vepra krijuese e shpirtit e ktheu në monument këtë qytet. Art aty ku flitet dhe jetohet për të bukurën dhe me të bukurën.
Më në fund njerëzit mund të flasin, të debatojnë dhe të parashtrojnë ide për artin. Mjaft më me kufizimet dhe ndalimin, me censurimin e fjalës dhe linçimin e mendimit. Sot më shumë se kurrë, ky legjitimitet le të triumfojë dhe arti është një vlerë e vërtetë arti, kur ndodhet nën një fokus kaq të gjerë dhe bombarduar me një interesim të admirueshëm, vetëm për një kryevepër arti.
Fjala dhe mendimi i secilit që u bë pjesë e këtij arti ndryshe, është ajo çfarë e bën një komunitet, një grup shoqëror, apo edhe një masë e madhe njerëzish, të cilët duke shfrytëzuar mundësinë e shprehjes së mendimit të tyre, të kontribuojnë që kjo vepër arti të shndërrohet në një ngjarje për Shkodrën.
Përfshirja në një debat publik të këtyre përmasave, tregon një nevojë të ngutshme të opinionit për të qenë i pranishëm në një event të tillë krijues, edhe atëherë kur gjithçka e vendos një juri ndërkombëtare profesionistësh. Ndoshta dëgjesat publike si në rastet e zgjidhjeve të problemeve me ndjeshmëri të lartë për komunitetin, duhet të konsiderohen edhe për veprat e artit gjithashtu me interes publik. Edhe nëse kjo nuk është një praktikë rutinë e mënyrës se si përcaktohen rregullat e përfshirjes së opinionit në vendimmarrje të tilla, zbatimi, me gjithë kokëçarjet që do të gjenerojë do të sillte përfshirjen e komunitetit në atë që do të jetë një event.
Sa këtu ndodhemi, kur arti luan me të tjerë rregulla loje, na mbetet të bëhemi dëgjues të vëmendshëm dhe reagues të matur, përkundër një ofensive të potershme dhe një lumi të mbarsuer nga stuhia që del nga shtrati. Secili që ka të drejtë fjalës, gëzon legjitimitetin të dëgjohet, siç do të ishte në integritetin e secilit të jetë në lartësinë e atij qëndrimi, me të cilin mediat e huaja dhe kritika e artit, kryesisht ajo italiane e kanë konsideruar dhe shtjelluar me një përkujdesje të veçantë.
Ekipi i “The Albanian Key”, ka trajtuar me vëmendje dhe përgjegjësi profesionale reagimet e qytetarëve për veprën. Ka mbajtur shënim qëndrimin e secilit që u bë pjesë e këtij debate, pavarësisht sensit përmbajtjesor dhe pamjaftueshmërinë për të pranuar një artist, i cili është i vlerësuar ndërkombëtarisht, por pa mundur ende të gjejë të njëjtën përzemërsi nga bashkëkombasit e vet.
Gjithsesi, e drejta e secilit të ketë një mendim dhe një qëndrim për një vepër arti publike, është eksluziviteti që i mundësohet një shoqërie të emancipuar, e cila reagon dhe përfshihet, duke shpërfaqur prezencën personale në mënyrën se si ai ose ajo vendos komunikimin.
Të favorizuar nga rrjetet sociale dhe vetëdija qytetare, lidhjet e veçanta që ka ky komunitet me artin, artkrijues dhe artpërjetues, nxiti atë që të gjithë u bënë aktorë në këtë ngjarje të rëndësishme artistike që troket në portat e qytetit të Shkodrës.
Është në obligimin e çdo krijuesi të jetë i njohur me mendimin dhe qëndrimin e çdo individi për veprën e tij, e cila është një krijesë që ai e ka ngjizur në mendime dhe krijuar në shpirt për t’ia besuar më pas një grupi të madh kuratorësh, inxhinierësh, krijuesish.
Tradotto in Italiano da Atanasio Pizzi Architetto Basile, con Google traduttore, come fan tutti.
Ora che tutto è finito e si concluderà con l’inaugurazione, il 6 giugno 2024, alle ore 17, una volta lasciati alle spalle fatiche estenuanti, dibattiti e discussioni tese, chiedo umilmente il permesso di condividere con voi alcune riflessioni e Questo approccio porta alcuni chiarimenti su ciò che ha alimentato la rabbia del pubblico, evidenziato principalmente nei social media.
Mi sento in dovere di trovarmi di fronte a coloro che, molti dei quali conosco, condividiamo pensieri sull’arte e ogni ferita di Scutari ci ferisce, perché ci rende felici e ci rende orgogliosi, tutto ciò che appartiene a questa cittadinanza e cultura è dato come una ricompensa, cioè, quella che resterà, al culmine dell’esaltazione.
Ho avuto il privilegio di essere benedetto da un dono così ricco, di essere il curatore della scultura monumentale “La chiave albanese”, che si trova all’ingresso di Scutari, poiché non sono rimasto sorpreso dalla tempesta che si è scatenata dalla reazione dei cittadini. Ho precedentemente informato l’autore dell’opera, Alfred Mirashi – Milot, di ciò che accompagnerà la collocazione della scultura, dell’incompatibilità, del rifiuto e dell’incomprensione che circonderanno questo coraggio artistico, di osare e credere nell’arte innovativa, nelle innovazioni, di quello che ha la premessa di portare un modo diverso di costruire relazioni e offerta comunicativa, sia con i cittadini di interessi periferici nell’arte, sia con coloro che sono artisti.
Non solo questa forma di comunicazione artistica che Milot cerca di plasmare attraverso un’idea-concetto rivoluzionario, ma ogni insistenza estetica nella storia del progresso sociale, ha incontrato una resistenza spesso insormontabile dell’opinione pubblica. Ciò ha portato al linciaggio degli artisti e al massacro delle opere, ma è stato lo spirito creativo a sfidare ogni incendio e incendio apocalittico, insulto e profanazione, tortura e omicidio crudele, e a trionfare. La storia dell’arte ha infinite battaglie di questo tipo, che hanno solo perfezionato l’arte e invitato il pubblico a una convivenza senza rivali con il gusto estetico raffinato e lo straordinario potere della bellezza.
L’atteggiamento del pubblico, soprattutto di Scutari, nei confronti di “La chiave albanese”, quest’opera d’arte, vincitrice del Concorso internazionale “Arte nello spazio pubblico”, indetto dal Ministero della Cultura, ha dovuto affrontare una stagione molto piovosa. Spesso l’opinione di chi fa parte di questa assemblea pubblica degenera in insulti e insulti di tipo creativo, degni di un dibattito pubblico incentrato sull’arte. E questo è un motivo per riflettere, affrontando questa situazione con prudenza, pazienza, tolleranza e comprensione, perché l’arte viene a costruire ponti e non ad approfondire fossati.
Tutti potrebbero avere ed hanno ragione, in ciò che ha detto e intende, in relazione a questa scultura concettuale, che l’artista ha alienato dal volo dell’aquila (come illustrato nell’immagine), che anche nell’allegoria della sua espressione porta con sé un messaggio potente come una chiave, una chiave che apre ogni porta e schiude i cieli presenti di ogni anima. L’arte per il tempio degli artisti. Arte monumentale per la città che il lavoro creativo dell’anima ha trasformato questa città in un monumento. Arte dove la bellezza si parla e si vive con bellezza.
Finalmente le persone possono parlare, dibattere e proporre idee sull’arte. Basta con le restrizioni e i divieti, con la censura della parola e il linciaggio del pensiero. Oggi più che mai, che questa legittimità trionfi e che l’arte sia un vero valore artistico, quando è sotto un’attenzione così ampia e bombardata da ammirevole interesse, solo per un capolavoro.
La parola e il pensiero di tutti coloro che sono entrati a far parte di quest’arte diversa è ciò che fa sì che una comunità, un gruppo sociale, o anche una grande massa di persone, cogliendo l’opportunità di esprimere la propria opinione, contribuiscono a far sì che quest’opera d’arte diventi un evento. per Scutari.
Il coinvolgimento in un dibattito pubblico di questa portata dimostra l’urgente necessità che il pubblico sia presente a un evento così creativo, anche quando tutto viene deciso da una giuria internazionale di professionisti. Forse le udienze pubbliche, come nei casi di risoluzione di problemi di elevata sensibilità per la collettività, dovrebbero essere previste anche per le opere d’arte anche di pubblico interesse. Anche se questa non è una pratica di routine su come vengono definite le regole per l’inclusione dell’opinione in tale processo decisionale, l’implementazione, con tutti i grattacapi che genererebbe, porterebbe al coinvolgimento della comunità in quello che sarà un evento.
Finché siamo qui, quando l’arte gioca con altre regole del gioco, non ci resta che diventare ascoltatori attenti e soccorritori prudenti, nonostante un’offensiva potente e un fiume nato dalla tempesta che esce dal letto.
Chiunque abbia diritto di parola gode della legittimità di essere ascoltato, poiché sarebbe nell’onestà di tutti essere all’altezza di quell’atteggiamento, con cui i media e la critica d’arte straniera, soprattutto quella italiana, hanno considerato ed elaborato con cura speciale.
Il team di “The Albanian Key” ha gestito con attenzione e responsabilità professionale le reazioni dei cittadini all’opera. Ha preso atto dell’atteggiamento di tutti coloro che sono entrati a far parte di questo dibattito, nonostante il senso del contenuto e l’inadeguatezza ad accettare un artista apprezzato a livello internazionale, ma senza riuscire ancora a trovare lo stesso affetto da parte dei suoi connazionali.
Tuttavia, il diritto di ognuno ad avere un’opinione e una presa di posizione su un’opera d’arte pubblica è l’esclusività concessa a una società emancipata che reagisce e si impegna, manifestando presenza personale nel modo in cui decide di comunicare. Il favorito dei social network della coscienza civica, il legame speciale che questa comunità ha con l’arte, l’ideatore sperimentatore dell’arte, ha incoraggiato tutti a diventare attori di questo importante evento artistico che tocca tutti i porti della città di Scutari.
È dovere di ogni creatore conoscere l’opinione e l’atteggiamento di ciascun individuo nei confronti della propria opera, che è una creatura che ha concepito nei suoi pensieri e creato nella sua anima per poi affidare ad un folto gruppo di curatori, ingegneri, creatori, ingegneri, creatori, metalmeccanici.
